مکان‌یابی بهینۀ فضاهای آموزشی در سکونتگاههای روستایی مورد شناسی: نقاط روستایی شهرستان خواف

امروزه فضاهای آموزشی یکی از مهم‌ترین کاربری­ها در روستاها است و سطوح قابل‌توجهی از فضای روستایی را به خود اختصاص می‌دهد. با توجه به فعالیت‌هایی که در این فضاها صورت می‌گیرد و به‌دلیل حساسیت این کاربری و ارتباط مستقیم آن با خانواده‌ها، نحوه تخصیص فضا برای کاربری آموزشی نسبت به سایر کاربری‌های خدماتی، از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است. در این تحقیق نیز تلاش شده است، با در نظر گرفتن عوامل مؤثر در مکان‌یابی کاربری‌های آموزشی، با ارائه الگویی مناسب، به توزیع بهینه فضا‌های آموزشی در نقاط روستایی نمونه در شهرستان خواف، با استفاده از GISبپردازد. برای نیل به این هدف، از معیارهای واقع‌شدن در زمین‌های با کاربری‌های مناسب مانند زمین‌های بایر، زراعی، مخروبه، نزدیکی به مراکز آموزشی، فرهنگی و مسکونی، دسترسی به شبکه معابر، شعاع عملکرد کاربری آموزشی موجود و مساحت مناسب استفاده شد. سپس برای هر کدام از این عوامل تأثیرگذار در مکان‌یابی فضای آموزشی، لایه‌های اطلاعاتی در محیط GISتهیه گردید و به‌منظور الگوسازی، به هر یک از لایه‌های اطلاعاتی بر اساس میزان اهمیت آن‌ها در مکان‌یابی فضای آموزشی با استفاده از روش‌های آنالیز تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDA)؛ همچون استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، وزن مناسبی اختصاص داده شد. نتایج حاصل از تلفیق لایه‌های اطلاعاتی، زمین‌های هر روستا برای انتخاب مکان‌های مناسب برای فضای آموزشی به 4 کلاس طبقه‌بندی شد. همچنین در مقایسه تطبیقی مکان بهینه با مکان پیشنهادی این کاربری در طرح هادی مصوب روستاها، مشخص شد که تقریباً مکان پیشنهادی و موجود کاربری فضای آموزشی در روستاهای نمونه، منطبق با پهنه‌های کاملاً مناسب و مناسب می‌باشد.